Arefe kelime anlamı olarak "ön gün" anlamına gelen dini bayramlardan veya önemli günlerden bir gün önceki güne verilen isimdir. Arefe günü köyümüzde arafa diye telefuz edilir. Köyümüzde arefe günleri neler yapılır veya yapılırdı? Bunlara kısaca değinmek istiyorum. Çünkü köyümüz ve ilçemiz Emirdağ civarında arefe günü ayrı bir gelenek oluşturmuş, Türkiye'nin birçok yerinde göremeyeceğiniz değişik bir gelenek. Örnek olarak arefe günü daha önceki yıllarda arefe veya arefelik adı verilen bazlama şeklinde yapılan ve bulunuyorsa sade yağ (sede yağı) bulunmuyorsa normal yemeklik sıvı yağ ile iyice yağlanan yağlı çörekler komşulara dağıtılırdı. Son yıllarda bunun yerini hazırlaması daha kolay olan bişi diye bilinen yağda kızartılmış hamur aldı. Küçükken Arefe dağıtma işinin tüm Türkiye'de hatta tüm müslüman ülkelerde yapıldığını düşünüyordum. Diğer ülkeleri bilmiyorum ama Türkiye'nin bir çok yerinde böyle bir şey yok. Arafe günü arefe denilen bu yiyeceğin neden dağıltıldığını rahmetli anama sordum. O da Allah rahmet eylesin ebeme dayandırdığı şu bilgileri verdi. Köyümüzdeki bir inanışa göre arefe günleri ölen ölülerin ruhları ölmeden önce yaşadıkları evlere gelirmiş. Şimdilerde saçak diye anılan eski zamanlarda çelen diye bilinen duvar diplerinde dururlarmış. Bu arefelerin kokusunu alıp arefe kokusuyla giderlermiş. Konu bayağı bir ilgimi çekti. Pekiyi eskiden nasıl yapılırdı arefe diye anama sordum, başladı anlatmaya. "Oğlum şimdi eski zaman çöreği deyi beğenmiyorlar bişi yapıp dağıtıyorlar. Eskiden anam rahmetlikl ölülerin ruhları arefenin kokusunu duysun diye sacı ateşin üzerinde iyice yakarlar üstüne su dökerler buharın hemen ardından sac kurur kurumaz sacı yağlarlar arefeliği ondan sonra bişirirlerdi. Böyle olunca etrafa daha çok duman buhar ve koku yayılırdı." Yapılanlar doğru mudur yanlış mıdır bilmiyorum ancak afere günü bizim köyümüzde ve Emirdağ civarında ayrı bir gelenek oluşturmuş. Ayrıca köyümüzde arefe günleri ikindi namazını müteakip kabir ziyaretleri yapılıp Kuran-ı Kerim okunur.
0 yorum:
Yapılan yorumun sorumluluğu tamamen yorum yapana aittir.