Tez Köyü

      TEZ KÖYÜ

On yıl oldu ben bu köyden gideli
Daim burcu burcu tüter Tez Köyü
Ta küçükten balanmışım bu köye
Gönlümde taht kurmuş yatar Tez Köyü

Suyu lezzetlidir havası temiz
Ormanı ardıçtan sanki bir deniz
Yaylasında kekikleri görseniz
Her gelene huzur satar Tez Köyü

İnsanları çalışkandır bu köyün
Alnının teridir yediği öğün
Türk kültürü kokar burada her düğün
Türkün töresini tutar Tez Köyü

Neşesi neşemdir acısı acım
Büyüğü küçüğü başımda tacım
Emmim,dayım,bölem ve gelin bacım
Her derdime deva saçar Tez Köyü

Hemi hastalığım hemi sağlığım
Tez Köyü’ne ta yürekten bağlıyım
Aslım Yörük-Türkmen Hoşafoğlu’yum
Hasretin ölümden beter Tez Köyü

İlk ayran-katmer şölenine davet edildiğimde Afyon’dan gelirken yolda yazıldı.
Emekli Öğretmen Halil Rıfat AYDEMİR.

Devamını Oku

ÇOBAN KÜLTÜRÜNDE EMİRDAĞDA ÇAN AKORTLAMA

ÇOBAN KÜLTÜRÜNDE EMİRDAĞDA ÇAN AKORTLAMA

       Unutulmaya yüz tutmuş bir gelenek... Göçer Türkmenlerde hayvancılık en önemli geçim kaynağıdır. Hayvanlar doğanın saygın varlıklarıdır. Türkmenler at, koyun, keçi ve deve ile birlikte yaşar ve onların beslenme ve barınmasına büyük özen gösterirler. Emirdağ'a yerleşen Türkmen Yörükanı oymakları geç yerleşen oymaklardır. Bu Türkmenler  kendi göçer kültürlerini uzun süre devam ettirmişlerdir. İletişim araçlarının artması ve göç (Avrupa ve yurtiçine) nedeniyle hızlı bir şekilde kültür erezyonuna uğramışlar ve doğal olarak zamana ayak uydurmuşlardır. Yapılması gereken bu kültürün kaybolmaması için kayıt altına alınmasıdır. Biz burada Yörük-Türkmen kültürünün sadece davar (koyun-keçi) sürülerine takılan çan ve zilleri inceleyelim. 
      Çan hayvanların hareketlerinin kontrol edilmesini, hayvanların sahibinin bilinmesini sağlar. Emirdağ'da çan satanlar çanları sergiler, alıcı sürü sahipleri de çanların seslerini dinleyerek kendi çanlarına uyanları alırlar. Çanları o kadar hassas incelerler ki hayvancılıktan anlamayan insanlar merakla ne yapıyor bunlar diye bakarlar. Çanların uyumlu seçilmesi için kulaklarına yaklaştırıp sesleri dinlerler. Buna çan akortlama (çan uyumu) denir. Her sürü karanlıkta bile geçerken kimin sürüsü olduğu çan akordu ve çan seslerinden tanınır. Çan sesi Türkmenlere zevk verecek şekilde uyumlu olur. Akordu bozuk olan sürü çanları fazla zevk vermez Türkmen'e. Çanlar büyükten küçüğe sıralı takılır. Keçi ve koyuna takılan çanlar bellidir. Keçi çanı koyuna, koyun çanı keçiye takılmaz. Şimdi bu çanları sırası ile tanıtalım.A-Koyuna takılan çanlar:
1-Çene
2-Kaba yedek
3-Buçuklu
4-İnce buçuklu
5-İnce yedek
Keçiye takılan çanlar.
1-Kaba (erkeçlere takılır,15 günde değiştirilir.)
2-Kaba altı
3-Kekeç
4-Armudiye
5-Cura
6-Zil
Kuzuya takılan çanlar.
1-Tıkırdak
2-Gılgili
Kaba ve Kaba altı Erkeçlere takılır. Onbeş günde değiştirilir. Bunun Sebebi çanlar çok büyük olduğu için hayvan yerdeki küçük otlara ulaşamaz. Bu nedenle yüksek otlarla karnını doyurmaya çalışır. Eğer uzun süreli takılırsa hayvan iyi beslenemediği için zayıf düşer.         Artık günümüzde çan satanlar azalmış, akort (çan uyumu) önemini kaybetmiştir. Bunun nedeni de günümüzde koyun ve keçi sadece ticari mal olarak görülmesidir.                             
Halil Rifat AYDEMİR

Devamını Oku

Tez Köyü'nde Ahilik

        

           Emirdağ Tez Köyü'nde Ahilik. Emirdağ Tez Köyü'nde Ahi Yakup Adlı Ahi büyüğünün mezarı vardır. Ahi Yakup Ankara Kütahya, Denizli, Akşehir, Beyşehir ve Emirdağ coğrafyasında yaşamış ahi büyüğüdür. Çeşitli kaynaklarda bu bilgilere rastlamaktayız. Ankara Atındağ İlçesinde Ahi Yakup camiivardır.rnCevdet Yakuboğlu'nun Germiyanoğulları muhitinde Ahilik Kitabında "Kütahya Göçeri Köyü'nde Köse lakaplı Ahi Yakup çiftliği ayrıca Denizli Kaş İlçesi Yenice Mahallesinde 130 dönümlük Ahi Yakup çiftliğinden bahsedilmekte. Doğan Yörük'ün 15.YY. Karaman Eyaletinde Ahiler ve Ahi Vakıfları kitabında Akşehir de Ahi Yakup Zaviyesi ve Beyşehir de Ahi Yakup Mescidi'nden bahsedilmektedir. Tez Köyür'nün 1260 larda Türk yerleşimi olan bir köy olduğu bilinmekte. Ahi Yakup'un bu coğrafyada yaşadığı yaşlılık yıllarını Tez Köyü'nde geçirdiği ve burada vefat ettiği ihtimali kuvvetlidir. Türbesi Tez Köyü Ahi Yakup Camii avlusunda bulunmakta. Yine aynı yerde medresesinin bulunduğu ve maalesef yıkılıp yok olduğu yaşlılar tarafından söylenmektedir. Araştırmalarımda başka da mezarına rastlamadım. Bu da Emirdağ'da mezarının olmasını doğrulamaktadır. Halil Rifat Aydemir(hoşafoğlu)

Devamını Oku

Saya Gezme

SAYA GEZME

Saya gezme Orta Asya'dan göçer Türkmen toplulukları ile Anadolu'ya gelen, kökü İslam öncesi Türk inanışlarına dayanan çoban kültürüdür. Anadolu'nun bir çok yerinde bu oyuna rastlanır. Ağırlıkla İç Anadolu'da sıkça rastlanır. Bu gelenek Geç yerleşmiş Türkmen topluluklarında devam ede gelmiştir. Emirdağ'da bu gelenek Avrupa'ya göçle körelmiş, günümüzde de unutulmaya yüz tutmuştur. İç Anadolu'nun bazı yerlerinde altı ayda çoban değişir. Saya gezme kış çıkarken bu değişim sırasında yapılır. Emirdağ'da Zemheri ayı koyunların karnında kuzunun canlandığı aydır. Saya gezme bunun töreni olarak yapılır.  Gençler toplanarak beyaz köynekler giyer. Kollarına ve beline çeşitli çanlar bağlar. Yünden sakal yapar başlarına beyaz külah giyerler. Bu şekilde giyinenlere (ayı) denir. İçlerinden bir tanesi (sesi güzel olan) ayıcı olur. Ayıcının elinde uzun bir değnek ve def vardır. Sürü sahiplerinin kapıları önünde Ayıcı aşağıdaki türküyü söylerken ayılar çanlardan ses çıkararak döne döne oynamaya başlarlar. Son dörtlükle ayılar yatarak ölü taklidi yapar. Ev sahibi ayıcının heybesine para, buğday, arpa, un, bulgur vb.hediye koyar. Bazen de muziplik olsun diye ayıların üzerine su döken de olur. Daha sonra gençler toplanan hediyeleri paylaşır veya satarlar.

Hey hayadan hayadan

Yılan akar kayadan

Açlığımızdan değil ama

Adet kalmış sayadan

Ayım yatar uzun uzun

Benim ağam iki gözüm

Ablama sözün geçerse

Heybeye koy iğde üzüm

Şekerim var ezilecek 

Tülbentlerden süzülecek

Ver ablası bahşişini

Kapım var gezilecek

Ayımın gözleri humar

Birin açar birin yumar

Ablasından bahşiş umar 

Dön gocoğlan dön

Kaç kişiyiz saydınızmı

Ayım öldü duydunuzmu

Cebine harçlık goydunuzmu

Öl ayım öl...

Devamını Oku