Değerli hemşerilerim geçmişten günümüze örf ve adetlerimizi canlı tutma, kaybolmaya yüz tutmuş geleneklerimizi kayıt altına alma ve gelecek kuşaklara aktarma adına dilimizin döndüğünce köyümüzde, yöremizde uygulanan sahip olduğumuz toplumsal değerlerimizi bu bölümde dile getirmeye gayret edeceğiz. Bu incelemeler bölümünde ele alıp toparlamaya çalıştığımız değerlere katkı sağlayacak olan köylülerimize şimdiden teşekkür ediyoruz. İlk inceleme konusu olarak gençlerimizin evlenme isteklerini belli etme, kız isteme ve düğünlerimizi bildiğimiz kadarıyla anlatmaya çalışacağız. Değerli hemşerilerim sizlerden istirhamımız burada dile getireceğimiz konular hakkında bildiklerimizin kulaktan kulağa aktarıla gelen bilgilere dayanılarak yazılmış bir yazı olduğu göz önünde bulundurularak okunması ve ona göre değerlendirilmesidir.
Genç Delikanlıların Evlenme İsteklerini Dile Getirme Şekilleri
Son yıllarda geçerli olmasa da geçmiş yıllarda aile büyüklerine duyulan saygının bir gereği olarak askerliğini yapmış, evlenmek isteyen gençler evlenme isteğini doğrudan aile büyüklerine söyleyemezlermiş. Bunun yerine bu isteğini, kakül tarama, evde uzun uzun esneme, uzun uzun gerneşme, anne ve babasının ayakkabılarını ters çevirerek dile getirmeye çalışır daha da olmazsa anne babanın ayakkabılarını birbiriyle eşleştirirlermiş. Anlamamakta ısrar eden aile büyüklerine en son sürpriz olarak ta anne ve babanın ayakkabılarını dış kapının eşiğine çiviyle çivileyerek evlenme isteklerini dile getirirlermiş. Tabi yapılan bunca eylemden sonra oğullarının yaptığı hareketlerden evlenmek istediğinin sinyalini alan anne ve baba, yaşıyorsa dede ve ebe (büyük anne) evlenmek isteyen gencin köyde gözünün tuttuğu, havas (sevdalı) olduğu kız varsa onu öğrenmeye çalışırlarmış. Bunun içinde anne, kız kardeş, amca dayı gibi kaynaklar aracılığı ile evin delikanlısının havas olduğu kız öğrenilmeye çalışılırmış. Her delikanlının kalbinde mutlaka bir sevda vardır ama böyle biri yoksa da köyde münasip kızlar gözden geçirilir, anası atası araştırılır ailenin kendilerine münasip gördüğü bir aile ve kızları beğenilir ve kız evine her iki aile tarafından sevilen ağzı sıkı biriyle önceden haber gönderilirmiş. (Günümüzde her ne kadar gençler birbirlerini bulup sevmişler bize de bu işi tatlıya bağlamak düşer) denilse de eski yıllarda bu anlayışı hakim değilmiş. Gençler birbirlerini seviyor olsa da aile büyüklerinin onay vermediği sevgiler genellikle sonu tatlıya bağlanamazmış. Arabulucu olarak tabir edilen bu şahsın getirmiş olduğu haberin olumlu veya olumsuz olmasına göre kız istemeye gidilirmiş.
Kız İsteme
Kız istemeye bir gelenek olarak genellikle Perşembe akşamı kız tarafının kıramayacağı emmi, dayı, köyün ileri gelenlerinden hatırı sayılır birkaç kişinin refakatinde kız evine gidilirmiş. Biraz oturup evin durumuna göre yemek yenip çay, kahve içilirmiş. Nadiren de olsa kızın verilip verilmeyeceği sofraya konulan yiyecekler aracılığıyla da anlaşılırmış. Sofraya turşu, pul biber gibi ekşi ve acılı yiyecek konulması kızın gönlü yok veya kız istemenin sonucunun olumsuz olacağına, bal vb tatlı yiyeceklerin sofraya konulması durumunda ise kız istemenin sonucunun olumlu sonuçlanacağı anlamına gelirmiş. Bazen de erkek tarafının ayakkabılarının yan yana düzeltilmesi sırasında da bu mesaj verilirmiş. (Damat olacak kişinin ayakkabısının ucu çıkış istikametine dönükse olumsuz, ev istikametine dönük olursa olumlu olacağı anlamına gelirmiş.) Sofradan kalkılıp ta çaylar içilirken erkek tarafının büyüğü olarak gelen en yaşlı erkek kişi söz alarak kız tarafının en yaşlısı olan babası veya dedesine hitaben, Allah'ın emri peygamberin kavliyle kızınız (isim belirtilir)'ı oğlumuz (isim belirtilir.)'e istiyoruz diyerek kız istenirmiş. -Kız tarafının büyüğü duruma göre (olumlu bir cevap verecekse); nasipse olur, bir düşünelim, eşe dosta bir danışalım. rn-(Olumsuz bir cevap verecekse de köylümüzün kültür ve yetişme tarzı gereği karşısındakini kırmadan ); kızın yaşı küçük, önünde ağası (abisi) var, gibi bir cevap verir. Bazı durumlarda da köyde kızından bıkmış bir istemede verdi demesinler diye olumsuz cevap verip erkek tarafınca aynı kız defalarca istenirmiş. Bir Sonraki yazımızda, Şerbet İçme, Damadın kız görmeye gitmesi ve Pırtı Alımı Yayınlanacaktır.
0 yorum:
Yapılan yorumun sorumluluğu tamamen yorum yapana aittir.