Emirdağ Tez Köyü Düğünleri 2

Emirdağ Tez Köyü Düğünleri 2

Değerlihemşerilerim daha önceki yazımızda belirttiğimiz gibi tez köyü düğünlerini anlatmaya devam ediyoruz. Bu bölümde Şerbet içme, Damadın kız görmeye gitmesi, Pırtı alımını toparladığımız bilgilere dayanarak kaleme aldık. Yaptığımız hatalar varsa affınıza sığınıyor yazımızı beğeninize sunuyoruz.

 Şerbet İçme

Biz cevabın olumlu olduğu durumlar sonrası yaşananları anlatmaya devam ediyoruz. Aile büyükleri birkaç gün sonrası veya haftaya Perşembe akşamını şerbet içme günü olarak kararlaştırırlar. Yine aile büyükleri, aile efradı, akraba, konu komşu toplanıp fıstık, lokum, bisküvi, akide şekeri, şerbet yapımı için gerekli malzeme (toz şeker, şerbet boyası ve karanfil) alınarak kız evine gidilirdi. Bir süre oturduktan sonra kız evinde takılacak takı, alınacak eşyalar ve başlık miktarı belirlenirdi. Başlık parasının belirlenmesinde erkek tarafının ekonomik durumu göz önünde bulundurulur bazen de başlık parasının belirlenmesinde aile büyükleri araya girer her iki tarafında memnuniyeti gözetilerek orta yol bulunurdu. Başlık parasının belirlenmesinde ortaya çıkabilecek dargınlıkların önüne geçilirdi. Daha sonra erkek evinden gelen çerezler orada bulunan eş dost, hısım ve akrabalarla birlikte yenilir. Sonrasında ise yapılan şerbetler içilirdi. Bu sırada erkek tarafından gelen ağırbaşlı, oturaklı bayanlardan bir tanesi yanında getirdiği eşarbı gelin adayı kızın başına bağlar böylelikle kızın başı (kızın verildiği belirlenirmiş) bağlanırdı. Her ne kadar günümüzde uygulanmasa da erkek tarafı hazırlıklı gelmişse belirlenen miktardaki başlık parasını kız tarafına verirdi. Kızın babası alınan bu parayla düğün masraflarını karşılardı. Ertesi gün kız ve erkek tarafı konu komşularına ağız tadı adı verilen çerezlerden bir miktar dağıtır böylelikle kız ve erkeğin başlarının bağlandığı herkese duyurulurdu.

Damadın Kız Görmeye Gitmesi

Şerbetten üç dört gün sonra damat akraba büyüklerinden birisiyle kız görmeye giderdi. Damat kız görmeye giderken yanında ekonomik durumuna göre Küpe, yüzük, koku, ayna gibi hediyeler götürürdü. Gelin adayı da damat adayına daha önceden kendisinin yapıp hazırladığı oyalanmış mendil, tespih, örme çorap gibi hediyelerden birisini verirdi. Şerbet içmede kız tarafına başlık parası verilmemişse pırtı alımından önce başlık parası kız tarafına belirlenen miktarda verilirdi. Başlık parasının verilmesinden sonrada takı, pırtı (Gelin kızın nişanda, düğünde ve gündelikte giyeceği elbiseler, yastık, yorgan yüzü,  vb.) alımı için bir gün belirlenir ve belirlenen günde Emirdağ’ın o meşhur pazarına giderek pırtı ve takılar alınırdı.

 Pırtı Alımı

Pırtı alımında gelin kızın nişanda ve düğünde kullanacağı elbiseler alınır bu pırtı alımı sırasında kız evinin istemesi durumunda emmi yolu, dayı yolu, bibi (hala) yolu, teyze yolu, gardaş yolu olarak istediği hediyeler erkek tarafınca temin edilirdi. Kız tarafınca ise damada takım elbise, ayakkabı ve saat alınırdı. Bu ihtiyaçlarda giderildikten sonra her iki taraf da düğün hazırlıklarına başlarlardı. ( O zamanlar şimdiki gibi ev döşeme, beyaz eşya ve mobilya alımı gibi şeyler yoktu. Gelin gelen kız ilk olarak kayınbabasının evine inerdi. Ondan olsa gerek bu eşyalar pek alınmazdı.)  Pırtı alımı tamamlanıp düğün hazırlıkları tamamlandıktan sonra düğün günü belirlenirdi. Bazı durumlarda düğün gününün belirlenmesinde mevsimsel işler etkendi. (Koyun kırpımı, koyun sağımı, ekim zamanı, harman zaman gibi) Düğün günü belirlendikten sonra düğün için hazırlıklar başlar, kız ve erkek evinde evlerin üzerine düğün gününden 1 hafta önce ekmek bayrağı denilen kırmızı bir bez dikilirdi. Bu bayrağı gören konu komşu düğün sahiplerinin düğün için ekmek (Yufka) yaptığını anlar ve bayanlar düğün ekmeğine yardım etmek için bu evlere giderler iki gün düğün ekmeği yaparlardı.  Düğün hazırlıkları tamamlandıktan sonra ise belirlenen günde düğüne başlanırdı. Bir sonraki yazımızda BAYRAK KALDIRMA VE DÜĞÜN yayınlanacaktır

Devamını Oku

Geçmişten günümüze düğünlerimiz 1

Emirdağ Tez Köyü Düğünleri 1 

Değerli hemşerilerim geçmişten günümüze örf ve adetlerimizi canlı tutma, kaybolmaya yüz tutmuş geleneklerimizi kayıt altına alma ve gelecek kuşaklara aktarma adına dilimizin döndüğünce köyümüzde, yöremizde uygulanan sahip olduğumuz toplumsal değerlerimizi bu bölümde dile getirmeye gayret edeceğiz. Bu incelemeler bölümünde ele alıp toparlamaya çalıştığımız değerlere katkı sağlayacak olan köylülerimize şimdiden teşekkür ediyoruz. İlk inceleme konusu olarak gençlerimizin evlenme isteklerini belli etme, kız isteme ve düğünlerimizi bildiğimiz kadarıyla anlatmaya çalışacağız. Değerli hemşerilerim sizlerden istirhamımız burada dile getireceğimiz konular hakkında bildiklerimizin kulaktan kulağa aktarıla gelen bilgilere dayanılarak yazılmış bir yazı olduğu göz önünde bulundurularak okunması ve ona göre değerlendirilmesidir.

Genç Delikanlıların Evlenme İsteklerini Dile Getirme Şekilleri

Son yıllarda geçerli olmasa da geçmiş yıllarda aile büyüklerine duyulan saygının bir gereği olarak askerliğini yapmış, evlenmek isteyen gençler evlenme isteğini doğrudan aile büyüklerine söyleyemezlermiş. Bunun yerine bu isteğini, kakül tarama, evde uzun uzun esneme, uzun uzun gerneşme, anne ve babasının ayakkabılarını ters çevirerek dile getirmeye çalışır daha da olmazsa anne babanın ayakkabılarını birbiriyle eşleştirirlermiş. Anlamamakta ısrar eden aile büyüklerine en son sürpriz olarak ta anne ve babanın ayakkabılarını dış kapının eşiğine çiviyle çivileyerek evlenme isteklerini dile getirirlermiş. Tabi yapılan bunca eylemden sonra oğullarının yaptığı hareketlerden evlenmek istediğinin sinyalini alan anne ve baba, yaşıyorsa dede ve ebe (büyük anne) evlenmek isteyen gencin köyde gözünün tuttuğu, havas (sevdalı) olduğu kız varsa onu öğrenmeye çalışırlarmış. Bunun içinde anne, kız kardeş, amca dayı gibi kaynaklar aracılığı ile evin delikanlısının havas olduğu kız öğrenilmeye çalışılırmış. Her delikanlının kalbinde mutlaka bir sevda vardır ama böyle biri yoksa da köyde münasip kızlar gözden geçirilir, anası atası araştırılır ailenin kendilerine münasip gördüğü bir aile ve kızları beğenilir ve kız evine her iki aile tarafından sevilen ağzı sıkı biriyle önceden haber gönderilirmiş. (Günümüzde her ne kadar gençler birbirlerini bulup sevmişler bize de bu işi tatlıya bağlamak düşer) denilse de eski yıllarda bu anlayışı hakim değilmiş. Gençler birbirlerini seviyor olsa da aile büyüklerinin onay vermediği sevgiler genellikle sonu tatlıya bağlanamazmış. Arabulucu olarak tabir edilen bu şahsın getirmiş olduğu haberin olumlu veya olumsuz olmasına göre kız istemeye gidilirmiş.

Kız İsteme

Kız istemeye bir gelenek olarak genellikle Perşembe akşamı kız tarafının kıramayacağı emmi, dayı, köyün ileri gelenlerinden hatırı sayılır birkaç kişinin refakatinde kız evine gidilirmiş. Biraz oturup evin durumuna göre yemek yenip çay, kahve içilirmiş. Nadiren de olsa kızın verilip verilmeyeceği sofraya konulan yiyecekler aracılığıyla da anlaşılırmış. Sofraya turşu, pul biber gibi ekşi ve acılı yiyecek konulması kızın gönlü yok veya kız istemenin sonucunun olumsuz olacağına, bal vb tatlı yiyeceklerin sofraya konulması durumunda ise kız istemenin sonucunun olumlu sonuçlanacağı anlamına gelirmiş. Bazen de erkek tarafının ayakkabılarının yan yana düzeltilmesi sırasında da bu mesaj verilirmiş. (Damat olacak kişinin ayakkabısının ucu çıkış istikametine dönükse olumsuz, ev istikametine dönük olursa olumlu olacağı anlamına gelirmiş.) Sofradan kalkılıp ta çaylar içilirken erkek tarafının büyüğü olarak gelen en yaşlı erkek kişi söz alarak kız tarafının en yaşlısı olan babası veya dedesine hitaben, Allah'ın emri peygamberin kavliyle kızınız (isim belirtilir)'ı oğlumuz (isim belirtilir.)'e istiyoruz diyerek kız istenirmiş. -Kız tarafının büyüğü duruma göre (olumlu bir cevap verecekse); nasipse olur, bir düşünelim, eşe dosta bir danışalım. rn-(Olumsuz bir cevap verecekse de köylümüzün kültür ve yetişme tarzı gereği karşısındakini kırmadan ); kızın yaşı küçük, önünde ağası (abisi) var, gibi bir cevap verir. Bazı durumlarda da köyde kızından bıkmış bir istemede verdi demesinler diye olumsuz cevap verip erkek tarafınca aynı kız defalarca istenirmiş. Bir Sonraki yazımızda, Şerbet İçme, Damadın kız görmeye gitmesi ve Pırtı Alımı Yayınlanacaktır.

Devamını Oku